Photo by Josh Calabrese on Unsplash

MEDIACJE

Przebieg mediacji

Bez względu na to, czy podstawą prowadzenia mediacji jest umowa  o mediację zawarta pomiędzy mediatorem i  stronami (mediacja umowna), czy postanowienie sądu o skierowaniu sprawy do mediacji w toku postępowania sądowego (mediacja sądowa), jej przebieg jest taki sam. Pewne odmienności mogą wynikać m.in. z warsztatu pracy mediatora oraz z indywidualnych okoliczności danej mediacji jak charakter sporu, oczekiwania uczestników (np. bezpośrednie spotkania z udziałem mediatorem, prowadzenie mediacji w sposób pośredni, bez spotkań stron, czy mediacja on-line).

Jak przebiega mediacja?

1.  WNIOSEK O MEDIACJĘ

Mediację możemy rozpocząć na każdym etapie sporu: przedsądowym i sądowym. Kiedy decydujemy się na mediację umowną, sami wybieramy osobę mediatora, a następnie składamy do niego wniosek o wszczęcie mediacji, wskazując m.in. strony konfliktu, dane umożliwiające skontaktowanie się z nimi, przedmiot sporu. W większości ośrodków zajmujących się mediacją, można uzyskać gotowy do wypełnienia formularz takiego wniosku. Strony sporu mogą podjąć wspólną decyzję o mediacji, a następnie złożyć wybranemu przez siebie mediatorowi wniosek o jej przeprowadzenie. Jeżeli jedna ze stron chciałaby zaprosić do mediacji drugą stronę i nie wie jak to zrobić, to najlepiej jeżeli zwróci się o pomoc do wykwalifikowanego mediatora, a wtedy to już mediator wyśle zaproszenie do mediacji do drugiej strony. Część mediatorów ma własne strony www, mediatorów można także wyszukać na listach mediatorów sądowych, które są dostępne na stronie internetowej każdego sądu okręgowego.

Po rozpoczęciu sprawy w sądzie, czy w toku postępowania przygotowawczego również można podjąć próbę polubownego rozwiązania sporu. Możliwe jest to poprzez wszczęcie mediacji umownej (postępuj jak wyżej), można również wyrazić taką chęć wnioskując o skierowanie sprawy do mediacji przez organ prowadzący dane postępowanie (sąd, prokurator). Zostanie wtedy wydane odpowiednie postanowienie o skierowaniu sprawy do wskazanego przez strony mediatora. W przypadku braku wskazania mediatora przez wnioskującego, osobę mediatora wybierze organ prowadzący dane postępowanie. Mediację prowadzi się, jeśli zgodę na mediację wyrażą wszyscy uczestnicy danego konfliktu, w przypadku braku zgody jednej ze stron mediacji nie prowadzi się.

2. SPOTKANIA INDYWIDUALNE Z MEDIATOREM

Mediator po otrzymaniu postanowienia o skierowaniu sprawy do mediacji lub wniosku o przeprowadzenie mediacji od strony, czy wszystkich stron nawiązuje kontakt z każdym uczestnikiem sporu i ich pełnomocnikiem, jeśli jest ustanowiony, w celu odebrania od wszystkich zgody na mediację i umówienia terminu indywidualnego spotkania informacyjnego. Takie spotkanie ma na celu podjęcie wstępnych rozmów mediatora z wszystkimi stronami sporu, w wyniku których mediator poznaje dane o konflikcie, punkt widzenia stron oraz oczekiwania co do sposobu rozwiązania sprawy. Zgodnie z zasadą poufności mediacji informacje pozyskane od jednej ze stron nie są i nie mogą być bez jej wyraźnej zgody przekazywane drugiej stronie. Spotkania indywidualne mogą się odbywać z inicjatywy mediatora, czy też uczestników mediacji, zarówno na wczesnym etapie postępowania mediacyjnego, jak również w jego późniejszym etapie, np. w przypadku impasu w rozmowach, czy potrzeby przeanalizowania propozycji jednej strony wobec drugiej.

3. PIERWSZE POSIEDZENIE WSPÓLNE I KOLEJNE WSPÓLNE POSIEDZENIA MEDIACYJNE

Pierwsze wspólne posiedzenie uczestników mediacji z mediatorem ma miejsce po spotkaniach indywidualnych, jeżeli miały miejsce w początkowym etapie postępowania mediacyjnego. Jeżeli nie było takich spotkań zostaje jego termin zostaje ustalony po odebraniu przez mediatora postanowienia z sądu, czy wniosku o wszczęcie mediacji i po wyrażeniu zgody na mediację przez wszystkich jej uczestników. W tym celu mediator kontaktuje się z każdą ze stron.

Mediator, podczas pierwszego wspólnego spotkania, przedstawia zasady oraz najważniejsze zalety mediacji, a także informuje o równym prawie każdej ze stron do indywidualnego spotkania z mediatorem. Następnie rozpoczyna się rozmowa, podczas której strony przy wsparciu mediatora poznają swoje interesy, potrzeby, obawy, a także poszukują satysfakcjonującego i akceptowalnego wyjaśnienia sporu. Mediator motywuje strony do dyskusji i poszukiwania niesztampowych rozwiązań, które mogą stać się podłożem do wypracowania kompromisu, najpełniej zaspokajającego interesy i oczekiwania każdej ze stron, a w rezultacie do zawarcia ugody.

4. PODPISANIE UGODY

Z przebiegu mediacji mediator sporządza protokół, wskazując w nim jedynie miejsce i czas prowadzenia mediacji, dane uczestników oraz końcowy wynik mediacji. W protokole, dając wyraz zasadzie poufności mediacji nie są zamieszczane stanowiska oraz propozycje stron. Uwieńczeniem spotkań wspólnych, w przypadku wypracowania przez strony rozwiązania sporu, jest natomiast spisanie ugody, a następne podpisanie ugody przez wszystkich uczestników sporu. Jeżeli strony zawarły ugodę przed mediatorem, zamieszcza się ją w protokole albo załącza się do niego. Mediator informuje strony, że przez podpisanie ugody strony wyrażają zgodę na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie. Ugodę wraz z wnioskiem o jej zatwierdzenie składa się do sądu, który już rozpoznaje sprawę, bądź który były właściwy do jej rozpoznania. Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji sąd zatwierdza ją poprzez nadanie jej klauzuli wykonalności, w przeciwnym wypadku zatwierdza ugodę postanowieniem. Zatwierdzenie ugody może odbyć się na posiedzeniu niejawnych, na którym sąd nie wzywa uczestników mediacji. Co zyskują strony mediacji? Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem, a ugoda zawarta przed mediatorem, którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczy, umożliwiającym dochodzenie roszczeń w toku postępowania egzekucyjnego, gdyby strona porozumienia uchylała się od dobrowolnego wykonania postanowień ugody. Zatem strony zawierając ugodę przed mediatorem zyskują tożsamy skutek prawny do tego, który uzyskałyby występując na drogę sądową i dopiero tam zawarłyby ugodę. W przypadku braku ugody w toku postępowania mediacyjnego, strony otrzymują jedynie odpis protokołu, zachowując możliwość dochodzenia swoich praw na drodze sądowej.

To jak długo trwa dana mediacja zależy od wielu czynników, jak np. od poziomu skomplikowania sprawy oraz zaangażowania stron, co przejawia się częstotliwością wyznaczanych posiedzeń mediacyjnych. Średnio mediacja trwa około 3 miesięcy, w trakcie których są około 2-3 spotkania wspólne. Mediacja, z uwagi na różne wyzwania, takie jak znaczna odległość pomiędzy uczestnikami, brak woli ze strony uczestników udziału w spotkaniach bezpośrednich, choroba jednej ze stron, może odbywać się przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość (np. Zoom, Skype, telefon). Mediacja on-line jest możliwa po uprzedniej zgodzie stron i przy dostępnie do tych środków przez mediatora i uczestników.

Jesteś zainteresowany wszczęciem mediacji? Ściągnij i wyślij wniosek o mediację już teraz